Αρχή

Ο Ιντιάνα Τζόουνς των Ωκεανών.
Μέρος Α: Η Ανακάλυψη του Τιτανικού

Bob Balllard
Ο Bob Ballard στα ναυπηγεία που κατασκευάστηκε ο Τιτανικός στο Belfast. Πηγή: Creative Commons

Είναι λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής 1 Σεπτεμβρίου 1985, περίπου 600 χιλιόμετρα νότια-νοτιοανατολικά της Νέας Γης του Καναδά και όλοι επάνω στο ερευνητικό σκάφος Knorr κρατούν την ανάσα τους. Οι τεχνικοί έχουν μόλις φωνάξει τον επί κεφαλής της αποστολής, τον Bob Ballard, να παρευρεθεί στον θάλαμο του πλοίου. Οι κάμερες του συστήματος Αργώ δείχνουν τον πυθμένα του ωκεανού, μια αμμώδη μονοτονία, που σπάει που και που από κάποιο μοναχικό ψάρι. Ώσπου, η κάμερα αρχίζει να δείχνει σκόρπια αντικείμενα, όλο και περισσότερα. Η κάμερα σταματά πάνω από ένα τεράστιο στρογγυλό μηχάνημα. Κάποιος φωνάζει "είναι ένας λέβητας!". Είχαν την φωτογραφία ενός τέτοιου λέβητα στον θάλαμο, ανάμεσα σε άλλες ιστορικές φωτογραφιές. Όλοι ξεσπούν σε ζητοκραυγές μα σύντομα σωπαίνουν. Το βάρος της στιγμής και η δύναμη της τραγωδίας τους καταβάλλει, καθώς μόλις έχουν ανακαλύψει το διασημότερο ναυάγιο της ιστορίας, τον Τιτανικό.

Λέβητας του Τιτανικού στον πυθμένα Λέβητας σε μηχανουργείο

Αριστερά: Η υποβρύχια εικόνα του λέβητα. Δεξιά: Ίδιοι λέβητες πριν την τοποθέτησή τους.

Ο Μπομπ Μπάλαρντ δεν έμοιαζε με τους κλασικούς εξερευνητές. Ωκεανογράφος του Woods Hole Oceanographic Institution, βετεράνος του Αμερικανικού Ναυτικού και άνθρωπος παθιασμένος με τα βάθη, είχε αφιερώσει τη ζωή του σε έναν κόσμο όπου το φως δεν φτάνει ποτέ. Πολύ πριν το όνομά του συνδεθεί με τον Τιτανικό, ο Μπάλαρντ είχε ήδη χαράξει μια εντυπωσιακή πορεία στα βάθη των ωκεανών. Το 1969 πραγματοποίησε την πρώτη του κατάδυση σε βαθυσκάφος, στα ανοικτά της Φλόριντα, υπό την αιγίδα του Woods Hole Oceanographic Institution. Λίγο αργότερα, για τη διδακτορική του διατριβή, χαρτογράφησε τον Κόλπο του Μέιν, χρησιμοποιώντας πρωτοποριακές μεθόδους ακουστικής απεικόνισης του πυθμένα αλλά και το θρυλικό υποβρύχιο Alvin. Τη δεκαετία του 1970 συμμετείχε σε μερικές από τις σημαντικότερες ωκεανογραφικές αποστολές της εποχής, από το πρόγραμμα FAMOUS στην μεσο-ωκεάνια ράχη του Ατλαντικού έως τις εξερευνήσεις των υδροθερμικών πηγών στον Ειρηνικό. Παράλληλα, η εμπειρία του στο Αμερικανικό Ναυτικό και η ενασχόλησή του με μη επανδρωμένα, τηλεχειριζόμενα υποβρύχια τον έκαναν να οραματιστεί από νωρίς μια νέα μορφή εξερεύνησης των ναυαγίων. Ήδη από το 1973 πίστευε ότι αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να οδηγήσει στον εντοπισμό του Τιτανικού, ένα όραμα που, έπειτα από αποτυχημένες προσπάθειες, θα έβρισκε τελικά δικαίωση το 1985.

Η αμερικανογαλλική αποστολή του 1985 για τον εντοπισμό του Τιτανικού πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια συνεργασίας με το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ, καθώς η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε είχε αρχικά καθαρά στρατιωτικό σκοπό. Συγκεκριμένα, ο Ρόμπερτ Μπάλαρντ είχε αναπτύξει τα συστήματα βαθιάς έρευνας (όπως το Argo) για το ναυτικό, με στόχο τον εντοπισμό χαμένων πυρηνικών υποβρυχίων, όπως το Scorpion και το Thresher. Αφού ολοκληρώθηκε αυτή η απόρρητη αποστολή, του επετράπη να αξιοποιήσει τον εναπομείναντα χρόνο και τον εξοπλισμό για την αναζήτηση του Τιτανικού. Η αποστολή εκτέλεσε την έρευνα για το ναυτικό και είχε δώδεκα ημέρες στην διάθεσή της για να σαρώσει την περιοχή του ναυαγίου. Ο Μπάλαρντ ζήτησε την βοήθεια των Γάλλων, για να κάνει σάρωση με σόναρ και να αναγνωρίσει πιθανούς στόχους στον βυθό, τους οποίους θα ερευνούσε πιο εξονυχιστικά με την χρήση των καμερών της Αργώς.

Argo
Η Αργώ ποντίζεται στην θάλασσα. Πηγή: Creative Commons

Την επόμενη ημέρα η Αργώ φωτογράφισε το ναυάγιο για πρώτη φορά μετά από 73 χρόνια, δίνοντας τέλος στα ερωτήματα για την κατάσταση του ναυαγίου και φωτίζοντας αρκετά γκρίζα σημεία της ιστορίας. Ο Τιτανικός ήταν κομμένος σε δύο κομμάτια, τα οποία απείχαν μεταξύ τους αρκετές εκατοντάδες μέτρα. Η επιστημονική ομάδα έφυγε από το σημείο του ναυαγίου, έχοντας επιτύχει έναν ωκεανογραφικό άθλο, όμως δεν ήταν παρά το πρώτο βήμα, καθώς την επόμενη χρονιά ο Μπάλαρντ θα επέστρεφε για να επιχειρήσει το αδιανόητο: να κατέβει ο ίδιος με βαθυσκάφος 3800 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Πηγές

Κυριότερες πηγές για το άρθρο ήταν συνεντεύξεις του ιδίου του Μπομπ Μπάλαρντ σε διάφορα μέσα.